12 maja 2024 odbył się wykład zdalny pod tytułem „Lekcja religii w szkole i szanse związane z kryzysem”, przeprowadzony przez księdza doktora Jacka Zjawina. Prelegent pełni funkcję adiunkta zakładu Teologii Praktycznej na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się w badaniu katechezy pod kątem jej wartości katechumenalnej.
Swoją wypowiedź ks. Jacek rozpoczął od historii katechezy od pierwszych wieków chrześcijaństwa, a dokładniej od posłania Apostołów przez Jezusa „Idźcie na cały świat i nauczajcie wszystkie narody”, poprzez znaczące momenty w historii, aż po dzień dzisiejszy.
Pierwszą ważną datą w historii katechezy był rok 313, kiedy poprzez Edykt Mediolański chrześcijanie mogli bez przeszkód wyznawać i praktykować swoją religię. Dzięki temu chrześcijan było coraz więcej, co spowodowało uproszczenie katechezy, powstawały wspólnoty chrześcijańskie, w których dzieci były wychowywane w duchu wiary, m.in. dlatego w późniejszych wiekach został wprowadzony chrzest niemowląt. Jednocześnie była to epoka, kiedy katecheza nie wymagała sformalizowania. Funkcja wtajemniczenia w mysteria wiary nie zanikła, ale została przeniesiona na poziom rodzinny i społeczny.
Wiele zmienił rok 1517 i wystąpienie Marcina Lutra. Pojawiła się potrzeba, a nawet konieczność katechezy w wyniku zmian społecznych. Nowością są tu Katechizmy, a pewnym niebezpieczeństwem związanym z tą fazą, tendencja do przekazu tylko pakietu treści, przy czym ich przyswojenie mogło się sprowadzać do nauczenia się na pamięć.
W wieku XVIII została przeniesiona do szkół. W wyniku element katechumenalny został wyeliminowany i przetransformowano katechezę w lekcję religii, kładąc nacisk na aspekt edukacyjny i pedagogiczny. Element wtajemniczający w wiarę pozostał natomiast w Kościele.
Na końcu ks. Jacek pokrótce opowiedział, kiedy w czasach od 2. wojny światowej do dzisiaj w Polsce religia była wykładana w szkole, a kiedy w parafii, kiedy obecność była wymagana oraz jak wyglądają dzisiejsze statystyki uczestnictwa w lekcjach religii w polskich szkołach. Opisał koncepcję całościową katechezy, różną od jej redukcji w warunkach szkolnych: Kaetcheza ma owszem uczyć i wychowywać, ale również wtajemniczać w Chrystusa. Według prelegenta próby tego typu odnowy Katechezy można znaleźć w latach 60tych, kiedy usunięto religię ze szkół, na przykład u ks. Franciszka Blachnickiego.
Swój wykład prelegent zakończył podsumowaniem, że kiedy Kościół był liczny nie był silny, stąd wniosek, że kryzys jest szansą na pojawienie się czegoś nowego, dobrego. Niezależnie od relacji liczbowych można mieć nadzieję, że aktualny rozpad religii w szkole nie skończy się przeniesieniem na grunt parafii modeli szkolnych, ale stanie się okazją do odnowy katechezy parafialnej.