Kościół i jego rola w kontekście przemian współczesnej kultury polskiej

Referent: arcybiskup Grzegorz Ryś

Data: 28 listopada 2021

Godzina: 20:00

Wykład arcybiskupa Grzegorza Rysia obejmował sześć aspektów współczesnej kultury, będących jednocześnie wyzwaniami dla chrześcijan, uzupełniając je następnie o odpowiedź Kościoła według papieża Franciszka. Pierwszy punkt dotyczył kultury tymczasowości, określonej jako szukanie natychmiastowego zaspokojenia potrzeb, gdzie pytania czym i jak? schodzą na drugi plan. Odpowiedzią na tą postawę ma być „pójście w głąb” – skupienie się na jednym działaniu, z zachowaniem odniesienia do korzeni oraz „inicjowanie procesów, których owoców nie zobaczymy”, w sensie wypowieedzi papieża Franciszka, że „czas jest ważniejszy niż przestrzeń”. Drugim elementem, powiązanym z pierwszym jest kultura konsumeryzmu, objawiająca się kompulsywną konsumpcją. Reakcją na tą postawę jest uznanie, w linii Jana Pawła II, że być znaczy więcej niż mieć. Papież Franciszek mówi tu o Kościele ubogim dla ubogich. Trzecim aspektem była kultura radykalnego indywidualizmu, skupiająca człowieka na nim samym, alienująca go od pozostałych, choć absurdalnie, dzięki rozwojowi technologii, współczesny człowiek ma ułatwiony dostęp do środków komunikacji. Papież Franciszek mówio tym,  że całość jest większa niż część i jest ważniejsza niż suma części, i zaprasza do wspólnego działania zamiast postawy samowystarczalności i autoreferencji. Wyrazem przekroczenia granic indywidualizmu jest według referenta również światowy synod biskupów. Kolejnym zjawiskiem jest kultura mediów społecznościowych i dostępności informacji, umożliwiająca wiele, ale również grożąca zagubieniem priorytetów, anonimowością i brakiem odpowiedzialności. Ponieważ masa danych przerastająca nasze mozliwości analizy utrudnia formację i uzyskanie szerszej perspektywy. Korektywem dla tych problemów jest szukanie sensu ponad pytanie „Po co żyję?”, w kierunku „Dla kogo żyję?” zgodnie z powtarzaną przez Jana Pawła II nauką Soboru: „człowiek będąc jedynym na ziemi stworzeniem, którego Bóg chciał dla niego samego, nie może odnaleźć się w pełni inaczej jak tylko poprzez bezinteresowny dar z siebie samego” (Gaudium et spes 24). Na końcu ksiądz arcybiskup odniósł się do kultury sekularyzmu oraz zagadnienia nowej kultury. Odpowiedzią chrześcijan na sekularyzm ma być w linii Papieża świadectwo i bliskość, które w kontekście powstawania nowej kultury powinny dojść do nowego wyrażenia się wiary przez kulturę. Wiara dojrzała wyraża się całościowo, a więc obejmuje kulturę. Jako przykład referent przedstwił postulat kultury wolnych ludzi Ks. Franciszka Blachnickiego.

Po wykładzie nastąpiła dyskusja obejmująca pytania dotyczące tego, jak zachęcać młodych ludzi do oderwania się od mediów społecznościowych i rzeczywistości wirtualnej i powrót do tzw. „realu”, ewangelizacji docierającej do współczesnego człowieka, zależności między Kościołem a uniwersytetem. Podsumowując spotkanie, ksiądz arcybiskup podkreślił rolę dialogu w procesie ewangelizacji, odkrywanie tożsamości poprzez poznawanie historii i zastanowienie nad własnym chrztem oraz refleksję dotyczącą działań Kościoła dla dobra współczesnego człowieka.