Podczas ostatniego spotkania środowiska fides et cultura 2020 mieliśmy drugą już okazję posłuchać ks. Marcina Głowińskiego, który w czerwcu przybliżył uczestnikom tajemnicę powołania do kapłaństwa i współczesnej roli księży w Kościele. Wrześniowy temat skupił się na pojęciach klerykalizmu, antyklerykalizmu oraz zaproponowanej przez prelegenta nowej formie budowania relacji z duchownymi – aklerykalizmu. We wprowadzeniu przyjrzeliśmy się bliżej definicji samych pojęć, w głównej części swojej wypowiedzi ks. Marcin zastanowił się nad tym, jak we współczesnym Kościele znaleźć złoty środek pomiędzy klerykalizmem, który opisuje postawę niewłaściwego traktowania osób duchownych przez świeckich oraz oczekiwań duchownych wobec świeckich, a antyklerykalizmem, postawą równie szkodliwą. Gość przedstawił przyczyny i skutki obydwu zbiorów zachowań oraz zaproponował kilka rozwiązań. Mianowicie podejście eklezjologiczne – refleksję nad charakterem posługi duchownych oraz świeckich w Kościele, zachęcił do wzajemnego dialogu, otwierania się księży na świeckich i świeckich na relacje z księżmi, przypomniał o powszechnym kapłaństwie i wskazał na konieczność nowego spojrzenia na kapłanów. Zaproponował nową optykę, aby dostrzec w każdym księdzu po pierwsze człowieka, którego czasem wyniszczają oczekiwania, wynikające ze stereotypów, który ma swoje wewnętrzne przeżycia, a seminarium nie czyni go „gotowym produktem”. Człowieka oświadczającego również pokus, mającego swoje potrzeby. Następnie prelegent zaproponował dostrzeżenie w księdzu brata – członka wspólnoty Kościoła, równego każdemu innemu wiernemu czy wiernej w godności bycia chrześcijaninem, wyjątkowej osoby, potrzebującej relacji, być może przeżywającej nieumiejętnie samotność powiązaną z charakterem powołania i stanu, jednocześnie może niekoniecznie nauczonej budowania relacji z innymi ludźmi. Trzecim obliczem, jakie powinniśmy dostrzec w księdzu jest towarzysz w drodze do Boga, duszpasterz, kierownik duchowy – osoba, która wskazuje na Chrystusa. Ksiądz to mężczyzna, który w sakramencie kapłaństwa przyjął dobrowolnie odpowiedzialność, polegającą na wypełnianiu trzech rodzajów zadań (tria munera), wynikających z istoty tego sakramentu. Kapłan towarzysząc swoim siostrom i braciom naucza (munus docendi), uświęca (munus santificandi) i zarządza (munus regendi). Od charakteru jego relacji do Boga i ludzi zależy, jak zintegruje w swojej osobie ten charakter posługi Ludowi Bożemu, tak aby był on odczytany jako prawdziwa służba i dar z siebie. Podsumowując wnioski z wykładu wspomniana postawa aklerykalizmu odpowiada na pytanie zawarte w tytule spotkania – „Jak traktować duchownych?”. Aklerykalizm zawiera w sobie trzy postawy, konieczne do budowania relacji wewnątrz Kościoła – pomiędzy duchownymi a świeckimi, ale nie tylko: człowieczeństwo, braterstwo, i wspólnotę w wierze.
Sugestie lektur, czyli co przeczytać po wykładzie?
- ks. Józef Morawa, Eklezjologia kardynała Josepha Ratzingera
- Karol Wojtyła, Osoba i czyn, oraz inne studia antropologiczne
- Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen Gentium
- Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes